سرمایش تبخیری یک فرایند بسیار قدیمی است که منشأ آن به هزاران سال قبل، در تمدنهای باستانی ایران و مصر
بازمیگردد. سرمایش تبخیری میتواند بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم و خودبهخودی یا مختلط، انجام شود.
از آنجایی که باال بودن نرخ تبخیر، رطوبت نسبی هوا را افزایش میدهد بنابراین برای کارایی هرچه بهتر،
سیستمهای تبخیری در مناطق گرم و خشک مورد استفاده قرار میگیرند.
استاندارد عملکرد
نصب و راه اندازی کولرهای آبی برابر نقشه تراز و آببند و هوابند و کنترل عملکرد آن
پیش نیاز و یادآوری
شناخت و به کارگیری ابزار و لوازم نصب
نصب و راهاندازی کولر گازی
برای ایجاد شرایط آسایش مناسب در ساختمان باید از تجهیزات تهویه مطبوع استفاده کرد، تهویه مطبوع به
سیستمی گفته میشود که بتواند سه فاکتور، رطوبت، دما و سرعت جریان هوا را کنترل کند.
سیستمهای تهویه مطبوع به سه دسته تقسیم میشوند:
سیستم تمام هوا سیستم تمام آب مطبوع
سیستم آب و هوا
کولرهای آبی
در گذشتۀ نه چندان دور، مردم مناطق گرم و خشک و کویری در فصول گرم سال برای خنک نگهداشتن محیط زندگی خود از بادگیر، سرداب یا زیرزمین به همراه حوض و فواره، استفاده مینمودند.
اما امروزه در مناطقی که رطوبت نسبی داخل ساختمان کم و درجه حرارت هوای خشک بیرون ساختمان زیاد است از کولر تبخیری )آبی( استفاده میشود. عمل خنک سازی در کولرهای آبی از طریق جریان هوای
خشک و تماس با پوشالهای مرطوب در اثر تبخیر سطحی آن انجام میشود.
بادگیر
به علت عدم کنترل اثر خنک کنندگی و همچنین رطوبت نسبی توسط کولر، این وسیله جزء دسته وسایل تهویه مطبوع که همواره اثر خنک کننده و میزان رطوبت نسبی را تحت کنترل قرار میدهند به شمار نمی رود.
سوال..؟
* آیا میتوان از کولر آبی در مناطق شرجی استفاده نمود؟
نکته
رطوبت نسبی هوای ورودی
دمای هوای خشک خارج ساختمان
دمای هوای مرطوب داخل ساختمان
بیشترین تأثیر در کاهش دمای هوا توسط کولر به سه عامل بالا بستگی دارد
ً کولر دستی:
پرتابل ثابت هوایی
۳۵۰ تا ۹۰۰ برای خنک کردن فضاهای تاm hr 3
کولرهای آبی پرتابل: موارد مصرف آنها در دفاتر کار، مغازه ها و فضاهای کوچک میباشد.
اجزای کولر پرتابل عبارتند از:
۱ اتاقک کولر
۲ پایه
۳ حلزونی
۴ ونتیالتور
۵ الکترو موتور تک دور
۶ کلید کولر
۷ دریچه پخش هوای متحرک
۸ شاخص تعیین سطح آب درون کولر
۹ سبد )فیلتر( پمپ آب
۱۰ لوله های آبچکان سقفی
۱۱ شیلنگ رابط پمپ آب و لوله های آبچکان
۱۲ دریچه پشتی کولر
۱۳ پوشال کولر
۱۴ ناودانی آبچکان
اجزای کولر پرتابل
پوشال
دریچه پشتی
پرکن آب مخزن
کلید کولر
نشاندهنده سطح آب
دریچه پخش هوا
اتاقک کولر
کولرهای آبی )هوایی(: این نوع کولرها به صورت ثابت در پشت بام یا تراس استفاده میشود..این کولرها را با توجه به فضای مورد استفاده در ظرفیت هوادهی مختلف میسازند.
مقدار هوادهی کولر آبی که درجدول آن شرکت آمده نه برحسب cfm فوت مکعب بر m3 مترمکعب بر ساعت است، بلکه یک عدد تجاری میباشد.دقیقه نه برحسب ساعت
نصب و راه اندازی کولر آبی
برای تعیین ظرفیت هوادهی کولر آبی از فرمول زیر میتوان استفاده نمود.
cfm V= n
V =حجم فضای مورد نظر برحسب فوت مکعب
n =تعداد دفعات تعویض هوای اتاق برحسب دقیقه درساعت از جدول زیر
جدول ـ زمان تعویض یک بار هوای اتاق به دقیقه
منطقه ساختمان خصوصی ساختمان عمومی
سردسیر ۱۵ ۲۰
معتدل ۲۰ ۲۵
گرمسیر ۲۵ ۳۰
۵۲۱۹۳۴۵۳۵۰۳۶۵۱۶۴۱۰۰/۷۳۰۷۳۰۸۵۰۱۹۲ ۱۳۰ AC35
۵۴۸۰۴۸۸۴۳۵۱۶۴۱۰۰/۸۷۰۸۷۰۱۰۰۰۱۹۵۱۹۳ ۱۳۰ AC40
۵۴۸۰۴۸۸۴۳۵۱۶۴۱۰۰/۸۷۰۸۷۰۱۰۰۰۱۹۵۱۹۳ ۱۳۰ AC55
۵۴۳۵۱۶۴۱۰۰/۵۵۲۰۵۴۱/۸۷۰۸۷۰۱۱۵۰۱۷۵۱۸۹ ۱۳۰ AC70
ساختمان کولرهای آبی به دو دسته تقسیم میشوند:
الف( اجزای مکانیکی ب( اجزای الکتریکی
اجزای مکانیکی
۱ سقف
۲ تسمه
۳ پولی
۴ تشتک پایین
۵ دمنده
۶ پمپ
۷ شیلنگ توزیع آب
۸ الکتروموتور
۹ بدنه
اجزای کولر آبی
ً
۱ بدنه یا اتاقک کولر آبی: بدنه کولرهای آبی معمولا فلزی و از ورق آهن گالوانیزه ساخته میشود که در یک سمت آن دهانه خروجی هوا قرار دارد که به وسیله برزنت به کانال توزیع هوا متصل میشود و معمولا
دارای سه دریچه است که محل قرارگیری پوشالها بر روی آن تعبیه گردیده است. در سالهای اخیر بدنه بعضی کولر آبی کولرها از مواد پالستیکی مقاوم ساخته شده است.
۲ دمنده )فن Fan :)در درون کولر فن ونتیالتور که داخل یک مجرای حلزونی شکل قرار دارد، وظیفه مکش هوای خشک و گرم محیط خارج ساختمان و ارسال هوای مرطوب و خنک به درون کانال توزیع هوا را بر عهده دارد.
اصولا فوت مکعب هوایی که در هر دقیقه دمنده میمکد میزان قدرت دمنده یا کولر را نشان می ً دهد؛ مثال در کولر۶۵۰۰ ،مقدار۶۵۰۰ مترمکعب بر ساعت توسط دمنده مکیده شده به کانالهای کولر، هوا هدایت میگردد.
۳ دریچه تأمین هوا: در اطراف کولر دریچه هایی برای تأمین هوا پیشبینی گردیده که به صورت شبکه بوده و از سمت داخل بر روی آن پوشالهای کولر که از پوست تنه درختان و قرار دادن آنها در درون یک توری پالستیکی ساخته میشود با توجه به ابعاد به وسیله یک شبکه سیمی نصب میشوند و یا به جای پوشالها مواد سلولزی قرار میگیرد.
در بالای دریچه های کولر یک ناودانی با تعدادی شکاف )آبچکان( قرار دارد که آب بهوسیله الکترو پمپ از درون سینی میکده شده و بهوسیله شیلنگ رابط به لوله های سقفی آبچکان هدایت میگردد.
۱ علت شوره زدن سطح پوشال چیست؟
۲ چه موقع باید پوشالهای کولر را تعویض نمود.
۳ در صورت عدم تعویض پوشالها چه مشکالتی ایجاد میگردد؟
مکانیک گردش و تولید هوا
میله محور اتصال محور به یاتاقان
یاتاقان: وظیفۀ یاتاقانها نگهداری محور دمنده و انتقال نیرو ناشی از وزن و اصطکاک دمنده به بدنه است در زمان کارکرد کولر هر از گاهی باید آنها را روغنکاری نمود،
بهترین یاتاقانها، یاتاقانهای لغزشی )بوش( و بلبرینگی هستند.
یاتاقانها از قسمتهای زیر تشکیل گردیده اند:
یاتاقان بلبرینگی
یاتاقان لغزشی پایه بلند
پولی یا فلکه:انتقال قدرت از الکتروموتور به دمنده یا پروانه از طریق دو عدد پولی کوچک و بزرگ به کمک تسمه انجام میشود.
تسمه کولر:نیروی دورانی الکتروموتور از طریق پولی کوچک به کمک تسمه به پولی بزرگتر انتقال یافته و دمنده را به گردش در می آورد.
تنظیم تسمه: برای تنظیم یا اندازه کردن تسمه بایستی پیچ پایههای الکتروموتور را شل نمود و با جابهجا کردن پایه موتور، تسمه را میتوان اندازه نمود که نه شل باشد که روی پولیها کمانه کند و
نه آنقدر سفت باشد که به موتور و یاتاقانها آسیب وارد شود.
اتصال تسمه کولر
به همین منظور به دو طرف تسمه در نزدیکی پولی کوچک توسط انگشتان دست نیرو اعمال میکنیم و اگر فاصلهای به اندازه ۱۹ الی ۲۵ میلیمتر )یک بند انگشت(به وجود آید، تنظیم به درستی انجام گرفته است.
سفت بودن بیش از حد تسمه باعث صرف انرژی الکتریکی بیشتر و افزایش استهلاک دستگاه میگردد.
آب پخشکن ها: آب از طریق آنها به درون ناودانیهای نصب شده بر روی دریچه ها و پوشالها میریزد.
چهار راهی سقفی: محل قرارگیری چهارراهی آب وسط سقف کولر است. به طوری که مجرای بزرگتر به پمپ آب متصل میشود و سه دهانه دیگر آن توسط شیلنگ به آب پخش کن متصل میگردد.
توجه
دقت کنید محل اتصال شیلنگ به چهارراهی و آب پخش کن، آببند بوده و چکه نکند.
شناور کولر: برای تثبیت سطح آب کولر در یک حد مشخص و عدم سرریز آن از شیر شناور استفاده میگردد، به طوری که با بالا آمدن سطح آب در تشتک پایین کولر این شیر بسته شده و با پایین
رفتن سطح آب باز میگردد و کمبود آب در کولر را جبران مینماید.
صافی آب: از جنس پالستیک بوده و مانع مکیده شدن خرده پوشالها و لجنهای تهنشین شده درون تشک به داخل پمپ میشود.
طرز کار کولر آبی
آبی که یکنواخت از آب پخش کن ها پاشیده میشود، پوشال کولر را پیوسته خیس نگه میدارد. وقتی بادزن حرکت می کند هوای بیرون از روی پوشالهای خیس میگذرد و باعث تبخیر بخشی از آب روی پوشال کولر میشود. گرمای الزم برای تبخیر از هوا و باقیمانده آب گرفته میشود و در نتیجه هم هوا و هم آب خنک میشود.
هوای خروجی از کولر آبی هوای خنکی عاری از گرد و غبار و نیز تصفیه شده و وارد اتاق میگردد به همین دلیل چون روزنه های پوشال به خاطر آلودگی به تدریج مسدود میشود،
میبایست پوشال کولردر هر دوره تعویض گردد، به کولر آبی خنک کن تبخیری نیز گفته میشود.
روش حمل کولر آبی
کولرهای آبی را میتوان به یکی از روشهای زیر حمل و به محل نصب منتقل نمود.
آسانسور جداسازی اجزای کولر
۱ بالابر
۲ آسانسور
۳ جداسازی
بالابر
ترازکردن کولرآبی
به وسیله تراز بنایی در جهات مختلف تراز بودن کولر را مورد بررسی قرار داده و با قراردادن جسمی در زیر پایه های شاسی تمام سطوح آن را تراز مینماییم.
تراز کردن کولر:
پس ازقراردادن یک دستگاه کولر آبی روی شاسی آن را تراز نماییدو همچنین آبچکان پوشال کولر هم میبایست تراز باشد.
مقررات ملی
۱ درمحل اتصال کانال هوا به دستگاه از کانال قابل انعطاف یا لرزه گیر استفاده میشود.
۲ طول اتصال لرزه گیر بین ۱۰ـ ۳۵ سانتیمتر باید باشد.
۳ لرزه گیر باید به گونهای روی کانال هوا نصب شود که کانالهای دو طرف لرزه گیر هم محور باشند.
۴ برای اتصال بین دو کانال میتوان از جوشکاری،پرچ کاری، نوار چسب، خمیر، لاستیک، واشر و دیگر لوازم مورد تأیید درزبندی استفاده شود.
روشهای انتقال آب به کولر آبی:
برای تأمین آب مورد نیاز کولر آبی و خیس شدن کامل پوشال کولر، آب شهر از طریق لوله های فولادی یا پلیمری ۱ اینچ از کنتور آب به نزدیکی محل نصب به کولر آبی انتقال داده میشود.
پس از آن از طریق لوله هایی با قطر ۴ پلاستیکی مقاوم به کولر برده میشود.
انواع کلید کولر آبی:
الف( کلید کولر )سلکتوری(: مورد استفاده این نوع کلید در کولرهای پرتابل )اتاقی( است. این نوع کولر دارای یک الکتروموتور تک فاز یک دور میباشد که محور این الکتروموتور همزمان پمپ آب و دمنده کولر را
به حرکت در میآورد. با گردش سلکتور از حالت خاموش به ماکزیمم دور موتور تغییر کرده و میزان آبدهی و هوای ارسالی را زیاد میکند.
ب( کلید کولر آبی معمولی: در این نوع کلید برای راه اندازی الکتروپمپ یا پمپ آب الکتروموتور دو دور و کنترل دورهای آن از سه کلید قطع و وصل استفاده میگردد.
پ( کلید کنترل هوشمند: برای هرچه بهتر شدن عملکرد کولرهای آبی امروزه از کنترل هوشمند به جای کلیدهای معمول در ساختمانها استفاده میگردد.
بهاسطه مجهز بودن این کلیدها به کنترل دمای اتاق)ترموستات( امکان روشن و خاموش شدن دستگاه با رسیدن به دمای تنظیم شده امکان پذیر بوده و همچنین داشتن قابلیت راه ندازی اتوماتیک در
زمانهای از قبل تعیین شده و یا خاموش کردن آن در زمانهای مشخص و کنترل از راه دور از مزیتهای استفاده از این نوع کلید به شمار میرود که میتواند بدون هیچگونه تغییری در سیم کشی جایگزین کلیدهای فعلی گردد.
درسی ً ستم هوشمند حتما کابل برق کولر و کلید کنترل مجزا باشد.