اجرای کامل چاه ارت , ارتینگ ساختمان – احداث چاه ارت – همبندی کامل ارت ساختمان
دستورالعمل اجرای چاه ارت
در سایتهای کامپیوتری زمین مناسب از دو بابت حائز اهمیت میباشد :
الف ـ حفاظت در مقابل صاعقه و اضافه ولتاژها
ب ـ هم پتانسیل بودن تجهیزات نصب شده در سایت و کارکرد صحیح آنها بخصوص تجهیزات دیجیتال و انتقال دیتا
با توجه به بکارگیری تجهیزات کامپیوتری جدید لازم است به موضوع ارت و روش اجرای اصولی آن اهمیت بیشتری داده شود تا در آینده از آسیب رسیدن به نیروی انسانی و تجهیزات کامپیوتری پیشگیری شده و از عملکرد صحیح تجهیزات اطمینان داشته باشیم .
لزوم استفاده از سیستم ارت :
به منظور حفاظت افراد و دستگاهها ، اضافه ولتاژهای تولید شده در بدنه که باعث صدمه دیدن دستگاهها و افراد میشود ، همچنین ولتاژهای بسیار زیاد و خطرناک ناشی از برخورد صاعقه با دکلهای کامپیوتری را باید در جایی خنثی نمائیم . به همین منظور استفاده از سیستم ارت و حفاظت از تجهیزات بسیار لازم و ضروری است بعلاوه با افزایش استفاده از سیستمهای دیجیتالی و حساس ، لزوم بازنگری در طراحی ، نصب و نگهداری سیستمهای حفاظتی گراندینگ وجود دارد.
به طور خلاصه اهداف بکارگیری سیستم ارتینگ یا گراندینگ عبارتند از :
الف ـ حفاظت و ایمنی جان انسان
ب ـ حفاظت و ایمنی وسایل و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
ج ـ فراهم آوردن شرایط ایده ال جهت کار
د ـ جلوگیری از ولتاژ تماسی
ه ـ حذف ولتاژ اضافی
و ـ جلوگیری از ولتاژهای ناخواسته و صاعقه
ز ـ اطمینان از قابلیت کار الکتریکی
روشهای اجرای ارتینگ
بطور کلی جهت اجرای چاه ارت و سیستم حفاظتی دو روش کلی وجود دارد که ذیلاً ضمن بیان آنها ، موارد استفاده و تجهیزات مورد نیاز هر روش و نحوه اجرای هر یک بیان میگردد .
١ـ اجرای چاه ارت در زمین عمقی :
در این روش که یک روش معمول می باشد از چاه برای اجرای ارت استفاده می شود.
٢ -اجرای چاه ارت در زمین سطحی:
در این روش سیستم ارت در سطح زمین (برای مناطقی که امکان حفاری عمیق در آنها وجود ندارد) و یا در عمق حدود ٨٠ سانتیمتر اجرا می گردد.
در چه شرایطی از روش سطحی برای اجرای ارت استفاده نمائیم ؟
در مکانهایی که:
ـ فضای لازم و امکان حفاری در اطراف سایت وجود داشته باشد .
ـ ارتفاع از سطح دریا پائین باشد مانند شهرهای شمالی و جنوبی کشور .
ـ پستی و بلندی محوطه سایت کم باشد .
ـ فاصله بین دکل و سایت زیاد باشد .
با توجه به مزایای روش سطحی اجرای ارت به این روش ارجحیت دارد .
نحوه اجرای چاه ارت با بنتونیت
اجرای ارتینگ به روش عمقی
الف ـ انتخاب محل اجرای چاه ارت :
چاه ارت را باید در جاهایی که پایینترین سطح را داشته و احتمال دسترسی به رطوبت حتی الامکان در عمق کمتری وجود داشته باشد و یا در نقاطی که بیشتر در معرض رطوبت و آب قرار دارند مانند زمینهای چمن ، باغچه ها و فضاهای سبز حفر نمود.
ب- عمق چاه
با توجه به مقاومت مخصوص زمین ، عمق چاه از حداقل ۴ متر تا ٨ متر و قطر آن حدودا ٨٠ سانتیمتر می تواند باشد. در زمین هایی که با توجه به نوع خاک دارای مقاومت مخصوص کمتری هستند مانند نخاله های کشاورزی و رسی عمق مورد نیاز برای حفاری کمتر بوده و در زمینهای شنی و سنگلاخی که دارای مقاومت مخصوص بالاتری هستند نیاز به حفر چاه با عمق بیشتر می باشد. برای اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک از دستگاههای خاص استفاده می گردد.
در صورتی که تا عمق ۴ متر به رطوبت نرسیدیم و احتمال بدهیم در عمق بیشتر از ۶ متر به رطوبت نخواهیم رسید نیازی نیست چاه را بیشتر از ۶ متر حفر آنیم . بطور کلی عمق ۶ متر و قطر حدود ٨٠ سانتیمتر برای حفر چاه پیشنهاد می گردد.
محدوده مقاومت مخصوص چند نوع خاک در زیر آمده است:
نوع خاک مقاومت مخصوص زمین ( اهم متر )
باغچه ای ۵ الی ۵٠
رسی ٨ الی ۵٠
مخلوط رسی ، ماسه ای و شنی ٢۵ الی ۴٠
شن و ماسه ۶٠ الی ١٠٠
سنگلاخی و سنگی ٢٠٠ الی ١٠٠٠٠
ج ـ مصالح مورد نیاز
مصالح مورد نیاز و مشخصات آن برای اجرای چاه ارت ( روش عمقی ) و Rod آوبی ( روش سطحی ) در زیر آمده است:
١- میله برقگیر میله برقگیر به طول ۵/١متر و قطر آن١۶ میلیمتر وجنس آن مس خالص و نوک تیز باشد
٢ -بست میله برقگیر به سیم ارت جهت اتصال میله برقگیر به سیم ارت در نقاطی که ارتفاع دکل حدودا ٢٠ متر باشد
٣ -یوبولیت جهت استفاده در میله برقگیر
۴- بست سیم به دکل سیم نمره ۵٠ را به اندازه های لازم بریده و رشته رشته آرده جهت اتصال سیم ارت به دکل استفاده می نمائیم ۵ تسمه آلومینیومی یا مسی در اندازه ٣*٣٠*١٠٠ میلیمتر جهت بستن میله برق گیر در دکل های مهاری
۶ -سیم مسی نمره ۵٠ متر ٧ رشته
٧- کابلشو نمره ۵٠ جهت اتصال سیستم ارت به شینه داخل سایت و یا اتصال پای دکلهای مهاری و خود ایستا به سیستم ارت
٨- بست لوله پلی اتیلن همراه پیچ و رولپلاک جهت اتصال لوله پلی اتیلن به دیوار
١٠- پودر انفجاری cadweld جهت جوش دادن سیم به صفحه یا سیم به میله ROD یا اتصال سیمها به یکدیگر در نقاطی که دسترسی به جوش نقره یا جوش برنج وجود ندارد .
١١- شینه مسی به ابعاد ٣*٣٠*٢۵٠ میلیمتر برای نصب در داخل سایت و اتصال دستگاهها به آن
١٢ -صفحه مسی ۵*.۵٠*۵٠ مورد استفاده در روش عمقی ×
١٣- مقره همراه پیچ و رولپلاک جهت اتصال شینه مسی به دیوار
١۴- پیچ و مهره نمره ٨ با واشر فنری و تخت جهت استفاده شینه مسی –پلیت-شینه پای دکل و …
١۵- بست سیم به صفحه مسی به منظورمحکم کردن اتصال سیم روی صفحه مسی
١۶- بست دو سیم نمره ۵٠ جهت اتصال دو سیم نمره ۵٠ روی زمین
١٧- پلیت مخصوص اتصال میله برقگیر به دکل برای دکل های خود ایستای ۶٠متری استفاده می گردد.
١٨- شینه مسی مخصوص پای دکل ٣*٣٠*١٠٠ برای وصل نمودن پای دکل های خود ایستای ۶٠متری به سیستم ارت
١٩- میله ROD در روش سطحی استفاده می گردد.
٢٠ -بست مربوط به سیم مسی و میله ROD برای اتصال سیم به میله برقگیر یاROD
٢١ -کرپی ابروئی همراه پیچ و مهره برای بستن میله برقگیر به دکل های ١٠٠ فوتی و دکل های خود ایستای لوله ای
٢٢- بنتونیت سوپر اکتیو برای روش عمقی و سطحی
٢٣- بست میله برقگیر به پلیت جهت اتصال میله برقگیر به پلیت در دکلهای خود ایستای۶٠متری
× : صفحه مسی به ابعاد ۵*./۴٠*۴٠ سانتیمتر برای مناطق شمالی آشور و ۵/٠*۵٠*۵٠ سانتیمتر برای مناطق نیمه خشک مانند تهران و ۵/٠*٧٠*٧٠ سانتیمتر برای مناطق کویری استفاده شده و محصول کارخانه مس شهید باهنر باشد . از صفحه مسی با ضخامت ٣ یا ۴ میلیمتر نیز می توان استفاده نمود.
د – اتصال سیم به صفحه مسی
اتصال سیم به صفحه مسی بسیار مهم می باشد و هرگز و در هیچ شرایطی نباید این اتصال تنها با استفاده از بست ، دوختن سیم به صفحه و یا … برقرار گردد.بلکه حتما باید سیم به صفحه جوش داده شود و برای استحکام بیشتر با استفاده از ٢ عدد بست سیم به صفحه ( ردیف ١۵ جدول مصالح مورد نیاز )بسته شده و محکم گردد.
برای جوش دادن قطعات مسی به یکدیگر از جوش برنج یا نقره استفاده شود و در صورت عدم دسترسی به این نوع جوش از جوش (Cadweld) استفاده گردد .
ه – حفر چاه ارت
با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه چاهی با عمق مناسب و در مکان مناسب (با توجه با راهنمای انتخاب محل چاه ارت ) حفر گردد. شیاری به عمق ۶٠سانتیمتر از چاه تا پای دآل برای مسیر سیم چاه ارت تا برقگیر روی دکل همچنین برای سیم ارت داخل ساختمان حفر نمائید. در صورتی که مسیر ٢ سیم مشترک باشد بهتر است مسیر دو سیم ایزوله گردند. همینطور مسیر سیمها باید کوتاهترین مسیر بوده و سیم میله برقگیر و ارت حتی الامکان مستقیم و بدون پیچ و خم باشد و نبایستی خمهای تند داشته باشد و در صورت نیاز به خم زدن سیم در طول بیش از ۵٠ سانتیمتر انجام گردد.
و – پر نمودن چاه ارت
- در روش اجرای چاه ارت با بنتونیت ابتدا حدود ٢٠ لیتر محلول آب و نمک تهیه و در کف چاه میریزیم بطوریکه تمام کف چاه را در برگیرد بعد از ٢۴ ساعت مراحل زیر را انجام می دهیم .
٢-به ارتفاع ٢٠ سانتیمتر از ته چاه را با خاک رس و یا خاک نرم پر مینمائیم.
٣ -به مقدار لازم (حدود ۴۵٠کیلو گرم معادل ١۵ کیسه ٣٠ کیلو گرمی)بنتونیت را با آب مخلوط کرده و بصورت دوغاب در می اوریم و مخلوط حاصل را به ارتفاع ٢٠ سانتیمتر از کف چاه میریزیم هر چه مخلوط حاصل غلیظ تر باشد کیفیت کار بهتر خواهد بود.
۴-صفحه مسی را به ٢ سیم مسی نمره ۵٠ جوش میدهیم این سیمها یکی به میله برقگیر روی دکل و دیگری به شینه داخل ساختمان خواهد رفت بنابراین طول سیم ها را متناسب با طول مسیر انتخاب می نمائیم.
۵ -صفحه مسی را بطور عمودی در مرکز چاه قرار می دهیم
۶ -اطراف صفحه مسی را با دوغاب تهیه شده تا بالای صفحه پر می نمائیم
٧ -لوله پلیکای سوراخ شده را بطور مورب در مرکز چاه و در بالای صفحه مسی قرار می دهیم و داخل لوله پلیکا را شن میریزیم تا ۵٠ سانتیمتر از انتهای لوله پر شود این لوله برای تامین رطوبت ته چاه می باشد و در فصول گرم سال تزریق آب از این لوله بیشتر انجام گردد. لازم بذکر است در مواردی که چاه ارت در باغچه حفر شده باشد و یا ته چاه به رطوبت رسیده باشد و یا کلا در جاهایی که رطوبت ته چاه از بالای چاه یا از پایین چاه تامین گردد نیازی به قراردادن لوله نمی باشد .
٨ -بعد از قراردادن لوله پلیکا به ارتفاع ٢٠ سانتیمتر از بالای صفحه مسی را با دوغاب آماد شده پر می نمائیم.
٩-الباقی چاه را هم تا ١٠ سانتیمتر بر سر چاه مانده ، با خاک معمولی همراه با ماسه یا خاک سرند شده کشاورزی پر می نمائیم و ١٠ سانتیمتر از چاه را برای نفوذ آب باران و آبهای سطحی به داخل چاه با شن و سنگریزه پر می نمائیم روئ چاه مخصوصا در مواقعی که از لوله پولیکا استفاده نمی گردد نباید آسفالت شده و یا با سیمان پر گردد.
١٠-داخل شیار های حفاری شده را با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم معمولی و یا خاک معمولی مخلوط با بنتونیت پر نمائید.
نصب شینه و میله برقگیر
شینه داخل ساختمان باید توسط مقره هایی از دیوار ساختمان ایزوله گردد.قطر و طول شینه بستگی به تعداد انشعابات داخل ساختمان دارد .(تمامی تجهیزات داخل ساختمان بایستی بطور جداگانه و موازی به این شینه متصل گردد.)
در حالتی که دکل روی ساختمان قرار داشته باشد سیم میله برقگیر نبایستی از داخل ساختمان برده شود بلکه باید خارج از ساختمان سیم کشیده شود و همینطور مسیر عبوری سیم ارت به داخل ساختمان تا شینه ورودی ساختمان باید عایق دار باشد.
در پای دکل توسط بست ، سیم میله برقگیر به یکی از پایه های دکل خیلی محکم متصل شود و تا بالای دکل به میله برقگیر متصل گردد. لازم بذکر است مسیر میله برقگیر از کابلهایی که به آنتنها می روند باید جدا باشد .
نحوه اجرای چاه ارت سطحی
هفت روش برای اجرای زمین سطحی وجود دارد که عبارتند از :
ای شبکه- ٧ الکتروشیمیایی- ۶ حلزونی- ۵ مختلط-۴ شعاعی ای پنجه-ROD 2-RING 3-١
اجرای ارت به روش ROD آوبی
مصالح مورد نیاز
مصالح مورد نیاز همانند روش عمقی می باشد با این تفاوت که به جای صفحه مسی از میله های مغز فولادی ۵/١ متری و با قطر ١۴ میلیمتر و با روکش مس استفاده می نمائیم.
روش اجرا
کانالی به عمق ٨٠ سانتیمتر و عرض ۴۵ سانتیمتر و طول X حفر می نمائیم طول کانال را به دو روش میتوان تعیین نمود.
الف – اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک و انجام محاسبات لازم
ب – به روش تجربی که در ادامه شرح داده می شود.
ج- چنانچه سایت دارای دکل خود ایستا می باشد برای حفرکآانال از فاصله بین اتاق تجهیزات و دکل و همچنین اطراف دکل استفاده شود .
د- چنانچه دکل روی ساختمان قرارداشته حفاری با در نظر گرفتن اتاق دستگاه و دکل در مسیری که زمین رطوبت بیشتری دارد انجام گیرد.
ه – پس از آماده شدن کانال ٢ میله به فاصله ٣متر از یکدیگر در زمین میکوبیم به گونه ای که حدود ١۵ سانتیمتر از میله ها بیرون بمانند سپس ٢میله را با کابل مسی یا کابل برق به هم وصل نموده و با دستگاه ارت سنج مقاومت زمین ایجاد شده را اندازه میگیریم ، چنانچه مقاومت نشان داده شده با دستگاه بالای ۴ اهم بود میله دیگری به فاصله ٣ متراز میله دوم میکوبیم و با اتصالک٣ میله به هم مقاومت زمین ایجاد شده را اندازه گیری می نمائیم . اینکار را تا زمانی که مقاومت اندازه گیری شده به زیر ۴ اهم برسد ادامه می دهیم بعد از آنکه به تعداد کافی میله آوبیده شد سیمی را که به شینه مسی نصب شده در اتاق دستگاه متصل است به تک تک میله ها جوش داده و به سمت دکل میبریم.
و – برای پر نمودن کانال ابتدا با بنتونیت روی سیم مسی را پوشانده (در زمینهایی که رطوبت کافی ندارند) و سپس با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم کانال را پر می نمائیم.
ز – مقاومت زمین اجرا شده را اندازه گیری نموده و ثبت مینمائیم ( بعد ازپر کردن کانال مقاومت زمین اندازه گیری شده کاهش خواهد داشت و باید کمتر از ٣ اهم باشد.)
نکته : در مناطق سردسیر عمق کانال حفاری شده و بطور کلی مسیر عبور کابل مسی خیلی مهم می باشد و نباید در معرض یخبندان قرار گیرد . تاثیر کاهش درجه حرارت بر افزایش مقاومت سیستم زمین به شرح زیر می باشد .
دما بر حسب درجه سانتیگراد میزان مقاومت بر حسب اهم بر متر
٧٢ +٢٠
٩٩ +١٠
١٣٨ ٠
٧٩٠ -۵
↵ همبندی چیست؟
همبندی به معنی اتصال بخش های مختلف سیستم اتصال به زمین (ارت) به همدیگر جهت هم پتانسیل کردن بخش های مختلف تأسیسات الکتریکی با چاه ارت در ساختمان می باشد.
مهندس ناظر برق در پروژه می بایست هم بندی را کنترل و گزارش نماید.
سیستم همبندی در پی و ستون اتصال سیم مسی به میله گردها توسط بست های مسی میله ارت کوبیده می شود سیستم همبندی به آن متصل می شود و در آخر به چاه ارت متصل می شود.
مقررات ملی ساختمان چاه ارت
هم بند کردن در چه بخش هایی از ساختمان انجام می شود؟
بر اساس مبحث ۱۳ مقررات ملی، در هر ساختمان کلیه قسمتهای زیر باید از نظر الکتریکی به یکدیگر متصل (همبندی) گردند.
- قسمت های اصلی فلزی ساختمان، مانند اسکلت فلزی و آرماتورهای بتن (در صورت امکان)
- هادی حفاظتی کلیه وسایل و دستگاه های نصب ثابت و هادی های حفاظتی پریزها در سرویس های بهداشتی می بایست برای هم ولتاژ کردن هم بندی اضافی انجام شود همین هم بندی موارد زیر را شامل می شود:
• وان یا زیر دوشی فلزی
• لوله های آب سرد و گرم
• بدنه های هادی وسائل نصب ثابت
• لوله های فلزی فاضلاب
• لوله های گاز، حرارت مرکزی یا هر نوع لوله دیگر
• هادی های حفاظتی مدارهای پریز و روشنائی - در آشپزخانه باید برای هم ولتاژ کردن هم بندی اضافه انجام شود، این هم بندی باید موارد زیر را شامل شود:
یخچال، اجاق گاز، قفسه بندی فلزی، ظرفشوئی (سینک)، هر نوع وسایل برقی، لوله های آب سرد و گرم، لوله های فاضلاب، لوله های حرارت مرکزی، اجزای فلزی ساختمان ازجمله ستون ها، هادی های حفاظتی مدارهای پریز و روشنائی. -
۱- کابل اصلی ارت
۲- سیم نول(N)
۳- لوله های اصلی فلزی آب
۴- لوله های اصلی گاز
۵- لوله های قایم (رایزرها) تأسیسات از هر نوع
۶- قسمتهای اصلی فلزی ساختمان مانند: اسکلت فلزی و آرماتورهای بتن مسلح
۷- الکترودهای اصلی و فرعی اتصال زمین
بخش های هم بندی:
بطور کلی و خلاصه همبندی به دوبخش هم بندی اصلی و اضافی تقسیم می شود که در ادامه تشریح می گردد.
همبندی اصلی برای هم ولتاژ کردن
یک هادی هم بندی اصلی باید کلیه قسمت های زیر را از نظر الکتریکی به یکدیگر وصل کند.
• هادی حفاظتی اصلی
• هادی اتصال به زمین
• لول های اصلی فلزی آب
• لوله های اصلی گاز
• لوله های قائم (رایزرها) تأسیسات از هر نوع
• قسمت های فلزی اصلی ساختمان مانند اسکلت فلزی و آرماتورهای بتن.همبندی اضافی برای هم ولتاژ کردن
هم بندی اضافی برای هم ولتاژ کردن باید کلیه قسمت های … را که به طور همزمان در دسترسند در بر گیرد از جمله:
• کلیه نرده ها و پلکان و قسمت های فلزی استخر
• کلیه بدنه های هادی دستگاه ها و لوازم و غیره که به صورت ثابت نصب شده باشند.
• قسمت های هادی بیگانه از هر نوع
تصویر مدار همبندی
• مواد کاهنده مانند بنتونیت و سوپر اکتیو مقاومت نسبت به نمک و ذغال ارجح می باشد.
• مقاومت مجاز سیستم اتصال زمین فشار ضعیف حداکثر ۲ اهم می باشد.
• قسمت های فلزی اصلی ساختمان مانند اسکلت فلزی و آرماتورهای بتن باید به چاه ارت متصل گردد.
صاعقه گیر
صاعقه گیر چگونه عمل می کند؟ و انواع آن کدامند؟
میله های ساده فرانکلینی : اولین واحد جذب که توسط فرانکلین بیشنهاد گردید، میله های ساده بودند که ضربه مستقیم صاعقه به اندازه طول میله ها، دور از ساختمان اتفاق می افتاد و شعاع حفاظتی این صاعقه گیرهای ساده در کلاسهای حفاظتی براساس تئوری زاویه محاسبه می گردید.
قفس فارادی : با گسترش ابعاد ساختمانها و با توجه به محدودیت های میله ساده ، قفس فارادی (Faraday Cage) جایگزین میله های ساده فرانکلینی شد، امروزه نیز اکثر استانداردهای جهانی استفاده از قفس فارادی را بهترین روش میدانند. در این روش سعی می شود ساختمان را در قفسی از هادیهای مسی یا فولادی محصور نمود.
صاعقه گیرهای یونیزه کننده هوا : طراحی و نصب این صاعقه گیر های براساس استاندارد NFC 17-102 انجام می گیرد ریشه این استاندارد نیز همان تئوری گوی غلطان است که در تمامی استاندارد ها از آن استفاده شده است. NFC 17-102 با وارد کردن پارامتر ΔL در فرمول محاسبات، شعاع پوشش افزایش یافته صاعقه گیر را محاسبه می کند.
صاعقه گیر پس از نصب روی ساختمان، می بایست بوسیله هادیهای میانی Down Conductor از طریق سیم مسی بدون روکش به سیستم زمین متصل گردد.
مقاومت الکترود زمین صاعقه گیر می بایست زیر ۱۰ اهم باشد و پس از اجرا به شبکه هم بتانسیل کل سایت متصل شود.
در اجرای الکترود زمین هر صاعقه گیر می بایست از اقلامی چون صفحه های مسی، مواد کاهنده مقاومت (LOM) ، اتصالات جوش انفجاری استفاده نمود.
حفاظت خارجی : حفاظت خارجی ساختمان در مقابل اصابت مستقیم رعد و برق که از سه قسمت ذیل تشکیل گردیده است :
۱- برقگیر
۲- هادی میانی
۳- سیستم زمین
که هر کدام از موارد فوق دارای انواع محاسبات عدیده ای می باشد که به اختصار شرح داده می شود .
برقگیر
برقگیر وسیله ای است که در بالاترین نقطه ساختمان نصب گشته و اولین نقطه اصابت رعد و برق می باشد به دلیل این که رعد و برق از کوتاهترین فاصله بین ابر و زمین تخلیه می گردد . البته از نوک برقگیر نصب شده به زاویه ۴۵ درجه تا سطح افق را مخروط ایمنی می گویند و هر جسمی که در درون مخروط ایمنی قرار گیرد دیگر در معرض اصابت مستقیم صاعقه نخواهد بود و به همین دلیل است که دربعضی موارد برای پوشش کل ساختمان از چندین برقگیر استفاده می گردد و حتی در استاندارد NFC 17-100 فرانسه برای حفاظت از کارخانجات پتروشیمی و نفت و … پیشنهاد گردیده که در اطراف ساختمان چهار دکل نصب و هر کدام از آن ها به وسیله سیم از سر به هم وصل شوند تا بدین صورت مخروط ایمنی با ضریب اطمینان بالا حاصل گردد. در حالت کلی می توان نصب برقگیرها را با توپولوژی ساده یا مش (Mesh) نمود .
برقگیر بر دو نوع است :
۱- برقگیر غیرفعال ( پسیو )
۲- برقگیر فعال ( اکتیو )
برقگیر غیرفعال شامل یک میله ساده نوک تیز است که دقیقاً مخروط ایمنی از نوک آن به فاصله ۴۵ درجه می باشد و در محاسبات عملی برای بالا رفتن اطمینان این زاویه را ۳۵ یا حتی پایین تر در نظر می گیرند . برقگیر فعال با فناوری مختلف ( خازنی ، اتمی و … ) هوای اطراف خویش را یونیزه می نماید و بدینوسیله ایمنی بیشتری را ایجاد می نماید . این نوع برقگیرها با توجه به توان ایمنی ایجادی به کلاس های ۱ ، ۲ و ۳ تقسیم می گردند.
در برقگیرهای فعال معمولاً سه مؤلفه کلاس حفاظتی ، شعاع حفاظت و ارتفاع برقگیر نسبت به سطح بایستی مورد توجه قرار گیرد. از نظر قیمت نیز برقگیرهای فعال گران تر هستند و می بایست در انتخاب برقگیر دقت نماییم تا مجهز به سیستم هادی میانی مناسب باشد تا برقگیر درست عمل کرده و موجب خسارت نشود.
هادی میانی :
ارتباط بین برقگیر و سیستم زمین توسط هادی میانی انجام می گیرد. با توجه به استاندارد NFC اگر ارتفاع ساختمان از ۲۸ متر بالاتر باشد یا این که طول ساختمان از ۲ برابر ارتفاع بزرگ تر باشد بایستی برای اتصال برقگیر به سیستم زمین از هادی میانی استفاده نمود. در مورد قطر هادی نیز استاندارد مصارف خانگی برای هادی میانی سیم ۵۰ مسی و برای مصارف صنعتی سیم های ۷۵ ، ۹۰ ، ۱۲۰ و … بسته به مؤلفه محتویات ساختمان می توان استفاده نمود.
یک نکته ضروری در مورد هادی میانی تخلیه جانبی است اگر هنگام نصب اتصالات هادی میانی به اندازه کافی دقت نگردد، امکان ایجاد اتصال کوتاه و تخلیه انرژی از مسیرهای نامناسب وجود دارد که خطر این مسئله می تواند بیشتر از خطر اصابت صاعقه باشد.
برای نصب هادی میانی از بست های مخصوصی استفاده می گردد که معمولاً از جنس مس یا استیل هستند و همچنین منطبق بر استاندارد اروپا فاصله هادی میانی از دیوار بایستی کمتر از یک دهم متر باشد.
سیستم زمین :
یکی از مهم ترین قسمت های اجرای چاه ارت سیستم زمین می باشدکه در مورد آن بحث شد
با اصابت رعد و برق به برقگیر انرژی آن به برقگیر منتقل می گردد و سیستم هادی میانی وظیفه دارد بدون تخلیه از مسیرهای نادرست از یک مسیر مناسب که در طراحی مدنظر بوده آن را به سیستم زمین منتقل کند و کار سیستم ارت به انتقال انرژی رعد و برق به زمین منتهی می شود.
با توجه به توضیح بالا معلوم می گردد که قسمت زمین سیستم ارت بایستی به نحوی تخلیه انرژی به زمین را در اسرع وقت انجام نماید و می دانید زمین مبداء توان است و دارای مقاومت صفر ، ولی به علت وجود لایه های پوسته زمین، در سطح زمین مقاومت آن دقیقاً صفر نیست و ما با ایجاد سیستم زمین مقاومت زمین را به صفر نزدیک می نماییم تا قابلیت جذب انرژی رعد و برق را داشته باشد. پس مهمترین مؤلفه یک سیستم زمین مقدار مقاومت آن است که هر چه پایین تر باشد بهتر است. برای سیستم های قدرت، مقاومت ارت زیر ۱۰ اهم قابل قبول می باشد ولی برای سیستم های حساس از قبیل سیستم های مخابراتی معمولاً مقاومت زیر ۲ اهم مد نظر است که در موارد خاص با توجه به پیشنهاد سازنده دستگاه این مقدار تغییر می یابد.
آموزش اجرا چاه ارت